Konferencja
regionalna „Lekcje są OK” w Zespole Szkół w Stawiszynie
Konferencja regionalna „Lekcje są OK” odbyła się 18
maja 2016 roku w Zespole Szkół w Stawiszynie. Dyrektor Zespołu Szkół – paniJoanna Woszczyk otworzyła konferencję, witając przybyłych gości z
Centrum Edukacji Obywatelskiej w Warszawie– panią Danutę Sternę, która
prowadziła podczas konferencji warsztat na temat strategii oceniania
kształtującego oraz pana Jacka Strzemiecznego,
którego wykładu: „Dlaczego ocenianie kształtujące?” wysłuchali zebrani goście.
Swoją obecnością uświetniła konferencję Burmistrz Gminy i Miasta Stawiszyn – pani
Justyna Urbaniak, która podczas przemówienia podkreślała wagę rozwoju
edukacji i przywitała gości tegorocznego spotkania. W konferencji uczestniczyli
dyrektorzy i nauczyciele ze szkół i przedszkoli z powiatu kaliskiego,
ostrowskiego, pilskiego, miasta Kalisza, z zaproszenia skorzystała również paniMagdalena Brewczyńska z Kujawsko – Pomorskiego Centrum Edukacji
Nauczycieli. Ważnym punktem rozmów na temat edukacji był panel dyskusyjny z
udziałem nauczycieli pracujących na co dzień w Zespole Szkół w Stawiszynie, o
swoich doświadczeniach związanych ze stosowaniem oceniania kształtującego, dobrych praktykach
opowiedziała pani Joanna Kostrzewa – pomysłodawczyni i koordynatorka
konferencji, nauczycielka języka polskiego, pani Ludmiła Jezierska –
nauczycielka matematyki, pani Daria Wojtczak – nauczycielka edukacji
wczesnoszkolnej, pani Zofia Smolińska – nauczycielka języka
angielskiego, pan Piotr Kozanecki – nauczyciel wychowania fizycznego.
Panel dyskusyjny prowadziła pani Danuta Sterna, rozmawiano na temat stosowania
oceniania kształtującego na różnych przedmiotach.
Ludmiła Jezierska podkreślała, że na matematyce
niezwykle ważne jest podawanie uczniom celu lekcji i kryteriów sukcesu.
Nauczycielka zauważyła, że na początku wydawało się jej, że te kilka minut,
które poświęca na zaznajomienie uczniów z celem i kryteriami to zabieranie
uczniom cennego czasu, podczas którego mogliby pracować, ciągle bowiem mamy
poczucie, że mamy za mało czasu na realizację materiału. „Okazało się, że
gdy zaczęłam podawać uczniom cele i kryteria sukcesu, zaczęłam sama o wiele
bardziej uważnie dobierać zadania, dzięki którym uczniowie osiągną cel, bardzo
starałam się, żeby uczniowie w zadaniach wybranych przeze mnie odnaleźli
kryteria sukcesu pomagające ów cel osiągnąć. Stwierdziłam, że nie każde zadanie
przybliżało uczniów do celu. Teraz rozwiązujemy mniej zadań, ale uczniowie
pracują spokojniej.” Nauczycielka podkreśliła, że przy podsumowaniu lekcji
uczniowie potrafią powiedzieć, czego się nauczyli, wcześniej wertowali zeszyty
w poszukiwaniu odpowiedzi. Dzięki kryteriom uczniowie od początku zaznajamiają
się ze słownictwem z zakresu matematyki, znajomość matematycznego nazewnictwa,
sformułowań jest dla ucznia ważna, gdyż umie konkretnie nazwać, czego się
nauczył. Pani Ludmiła Jezierska podkreśliła, że niezwykle ważna w ocenianiu
kształtującym jest informacja zwrotna udzielania uczniowi na bieżąco, gdy
poznaje on nowe treści i stosuje wiedzę w praktyce. „Ciągle szukam jak
najlepszego sposobu na przekazywaniu uczniom informacji zwrotnej. Spostrzegłam,
iż niezmiernie korzystna dla uczniów jest praca w parach lub grupach. Wcześniej
rzadko korzystałam z możliwości, jakie daje sytuacja, gdy uczniowie korzystają
wzajemnie ze swojej wiedzy, często pracowali indywidualnie, jednak nie byłam do
końca przekonana, czy faktycznie skupieni byli wyłącznie na pracy. Zauważyłam,
że gdy uczniowie pracują w parach, dochodzi między nimi do wymiany spostrzeżeń,
wiadomości, poprawiają swoje prace, udzielając sobie informacji zwrotnej.
Obserwuję, że pracują, ucząc się nie tylko od nauczyciela, ale też od samych
siebie.” Podkreśliła również, że w ocenianiu kształtującym trudne było to,
aby zrezygnować z wieloletnich przyzwyczajeń związanych ze sposobem
uczestnictwa dzieci w lekcji- często dzieje się tak, że te same osoby podnoszą
rękę, chcą się wypowiadać i że trudno nauczycielowi z tego zrezygnować, na
rzecz zaktywizowania tych, którzy zazwyczaj niechętnie brali udział w lekcji.
Nauczycielowi matematyki, który zaczyna pracę z ocenianiem kształtującym pani
Ludmiła Jezierska radzi, by zacząć powoli, małymi krokami wprowadzać kolejne
elementy i strategie oceniania kształtującego, szukać najlepszych rozwiązań dla
siebie i dla uczniów.
Joanna Kostrzewa spostrzegła, że informacja zwrotna
jest kluczowa w jej pracy z uczniami na lekcjach języka polskiego. Szczególnie
sprawdza się podczas wprowadzania nowej formy pisemnej – rozprawki, opisu
dzieła sztuki, charakterystyki czy też opowiadania. Uczniowie, pracując nad
nowymi formami wypowiedzi, nie otrzymują oceny za ich prace, prace pisemne
opatrzone są komentarzami, w których nauczyciel wskazuje uczniom co jest w
pracy dobrze, które jej elementy są błędne, w jaki sposób poprawić błędy, jakie
działania będą dla ucznia rozwojowe. „Zdaję sobie sprawę z pracochłonności
podobnego działania, niemniej jednak informacja zwrotna przyczynia się do
wzrostu umiejętności uczniów, którzy często jedną pracę piszą parę razy, jednak
jest to uzasadnione. Gdybym stawiała za pracę ucznia od razu ocenę, na przykład
„dostateczny”, ominęłabym i u siebie, i u ucznia niezmiernie ważny element w
procesie uczenia się, a mianowicie refleksję. Moi uczniowie dzięki informacji
zwrotnej pochylają się ponownie nad pracą, analizując, co w pracy było błędne i jak poprawić owe
błędy, jednocześnie starając się wyeliminować możliwość popełnienia błędu
ponownie. Takiej możliwości nie mamy, stawiając uczniowi od razu ocenę, gdy
uczeń jest jeszcze w procesie, poznaje i uczy się czegoś nowego. Tylko
informacja zwrotna pozwala dziecku na refleksję nad swoją pracą i wyciągnięcie
wniosków.” -powiedziała Joanna Kostrzewa. Polonistka podkreśliła, że trudne
bywa tworzenie zadań edukacyjnych na języku polskim, które sięgałyby nie tylko
pierwszego i drugiego poziomu taksonomicznego. „Chcę, aby moi uczniowie
dokonywali analizy, syntezy i ewaluacji swojej wiedzy, aby przetwarzali
wiadomości. Oczywiście zdaję sobie sprawę, że zadania edukacyjne sprawdzające
uczniowską wiedzę, zrozumienie i zastosowanie są ważne, ale wiem też, że nie
mogę poprzestać wyłącznie na nich, gdyż chcę, aby moi uczniowie sę
rozwijali. Sądzę, że zadania edukacyjne
z wyższych poziomów taksonomicznym w tym pomagają, wiem, że jest to dla mnie
obszar do rozwoju.” Nauczycielowi języka polskiego, który rozpoczyna swoją
pracę z ocenianiem kształtującym Joanna Kostrzewa radzi, aby nie bać się błędu,
dać sobie zgodę na błąd, który jest nieodzowną częścią procesu uczenia się. Nie
uda się wprowadzić oceniania kształtującego od razu, jest to proces, który
wymaga prób, modyfikacji i doskonalenia się nauczyciela, jest to proces, który
wymaga czasu i któremu towarzyszy błądzenie, ale tym większe jest poczucie sukcesu.
Pani Zofia Smolińska, nauczycielka języka angielskiego
również podkreśliła wagę informacji zwrotnej udzielanej uczniowi, w przypadku
języka angielskiego jest to bardzo często ustna informacja zwrotna, gdy
nauczyciel dokonuje po docenieniu tego, co było dobrze w pracy ucznia korekty
jego błędów – na przykład w wymowie. Wiele aktywności, które podejmowane są
przez uczniów, można ocenić na bieżąco. „Niezmiernie
ważne dla mnie jest inicjowanie pracy w parach lub grupach – jeszcze ze studiów
pamiętam, że dużo łatwiej było mi uczyć się podczas sesji, gdy uczyłam się z
koleżanką, pozwalało to na wymianę wiadomości i doświadczeń, wskazanie braków i
sposobów na ich nadrobienie. Ten model pracy wdrażam podczas moich lekcji,
mając świadomość, że dzieci uczą się nie tylko od nauczyciela, ale także od
samych siebie.” - podkreśliła Zofia Smolińska, która wskazała również na
początkowe trudności w określaniu i odróżnieniu celów lekcji od kryteriów
sukcesu. Nauczycielowi języka angielskiego rozpoczynającemu pracę z ocenianiem
kształtującym Zofia Smolińska sugeruje, aby się nie poddawał, wymieniał dobrymi
praktykami z innymi nauczycielami, bardziej zaawansowanymi w stosowaniu
oceniania kształtującego, ale również wspólnie pracował nad pokonywaniem
trudności. „Ocenianie kształtujące uczy współpracy nie tylko dzieci, ale i
nauczycieli, którzy wymieniają się doświadczeniami i wspólnie poszukują
rozwiązań.” - powiedziała Zofia Smolińska.
Daria Wojtczak natomiast wskazała, że szczególnie
korzystny dla uczniów na pierwszym poziomie edukacyjnym jest cel lekcji podany
uczniom w sposób zrozumiały. „Podając cel odwołuję się często do doświadczeń
dzieci, prowadząc krótką rozmowę na początku
zajęć lub uczniowie rozwiązują krzyżówkę, zagadkę, rebus, gdzie
rozwiązanie jest „kluczem” do odkrycia celu.” -powiedziała Daria Wojtczak. Nauczycielka
wskazała wagę formułowania kryteriów sukcesu, które są niezbędne uczniowi do
uczenia się, samooceny, pozwalającej na aktywne uczestnictwo w procesie uczenia
się i oceny koleżeńskiej, która pozwala uczniom na czerpanie z własnych
zasobów, uczenie się od koleżanki/ kolegi. Nauczyciele podkreślali to, jak duży
wpływ na jakość uczenia się ma informacja zwrotna, podobnie jest w edukacji
wczesnoszkolnej, Daria Wojtczak stwierdziła, że jest ona niezwykle ważna dla
ucznia, ale też dla rodzica, który wspólnie ze swym dzieckiem pracuje, aby
pokonało braki w sposób zasugerowany przez nauczyciela. „Widzę, że ocenianie
kształtujące daje mi możliwość uświadomienia uczniom już od najmłodszych lat,
że nie muszą rywalizować, jak ważna jest współpraca pomiędzy nimi”. Pani
Daria Wojtczak przyznaje również, że w edukacji wczesnoszkolnej niezwykle
istotna jest informacja zwrotna ustna, bieżąca, dzięki której można od razu
docenić wysiłek dziecka, jego pracę, postęp, ale i wskazać błędy i pokazać, jak
mają być poprawione. „Co jest dla mnie wyzwaniem? Trudne na pewno jest
wyeliminowanie nawyku zgłaszania się dzieci, każde z nich chciałoby
jednocześnie odpowiadać, nie dając szansy innym na zastanowienie się. Radzę
sobie z tym, stosując metodniki, gdzie odpowiedni kolor sygnalizuje na przykład
gotowość do pracy.”- powiedziała Daria Wojtczak podkreślając, że zmienia
się mentalność rodziców, gdyż współpracując, uczymy się nie dla stopnia i że
sukces, to cel lekcji osiągnięty na każdej lekcji. Daria Wojtczak udzieliła
kilku wskazówek nauczycielom edukacji wczesnoszkolnej, którzy zaczynają pracę z
ocenianiem kształtującym, jedną z nich jest wytrwałość we wprowadzaniu
poszczególnych elementów oceniania kształtującego, przyjęcie postawy
poszukującej nowych rozwiązań i dzielenie się swoimi spostrzeżeniami z innymi
nauczycielami, gdyż niezwykle ważna jest wymiana doświadczeń. Nauczycielka
radzi rozmawiać z rodzicami uczniów na temat oceniania kształtującego, aby
rodzice mieli świadomość, że ich dziecko jest uczestnikiem procesu
doprowadzającego je do odpowiedzialności za uczenie się.
Piotr Kozanecki zwrócił uwagę na fakt, że coraz
częściej mówi się o ocenianiu kształtującym jako alternatywie dla tradycyjnego
oceniania za pomocą stopnia, co ma pozytywnie wpłynąć na atmosferę sprzyjająca
uczeniu się, a także budować relacje oparte na wzajemnym zaufaniu pomiędzy
nauczycielem a uczniami. „Uważam, że szczególnie korzystne dla uczenia się
na wychowaniu fizycznym jest zapoznanie uczniów
z celami lekcji, należy dokładnie uczniom określić, czego będziemy się
dzisiaj uczyć i przekazać to uczniom w języku zrozumiałym dla nich. Bardzo
ważne jest tez podanie uczniom NaCoBeZu, czyli kryteriów sukcesu, które mają
doprowadzić do osiągnięcia celu. Jest to informacja na co ja, jako nauczyciel,
będę zwracał uwagę podczas zajęć.” - powiedział Piotr Kozanecki. Nauczyciel
podkreślał wielką rolę informacji zwrotnej na jego przedmiocie: „Informacja
zwrotna nie ma na celu podsumowania wiedzy, ale ukierunkowaniu ucznia, jak ma
się dalej rozwijać i doskonalić.” Na
pytanie pani Danuty Sterny, które elementy oceniania kształtującego sprawiają
najwięcej trudności na wychowaniu fizycznym i jak sobie można z nimi poradzić,
Piotr Kozanecki odpowiedział, że początkowo trudne jest systematyczne
wprowadzanie oceniania kształtującego, gdyż wymaga pracy i jest czasochłonne. Z
drugiej strony cennym jest fakt, że zmusza to nauczyciela, aby planował swoje
lekcje i mimo coraz większego doświadczenia wynikającego ze stażu pracy przygotowywał
się do nich. „Najwięcej trudności sprawia mi sformułowanie odpowiedniej
informacji zwrotnej, takiej, która będzie zindywidualizowana, w tym wypadku
pomocne są na pewno rozmowy z wychowawcą, rodzicami ucznia, zapoznanie się z
opiniami bądź orzeczeniami z poradni psychologiczno – pedagogicznej.” – stwierdził
Piotr Kozanecki. Nauczyciel wychowania fizycznego w stawiszyńskim Zespole Szkół
ma także kilka podpowiedzi dla nauczycieli jego przedmiotu, którzy dopiero
zaczynają przygodę z ocenianiem kształtującym: „Nauczycielowi
rozpoczynającemu pracę z ocenianiem kształtującym zasugerowałbym, żeby nie
zapomniał o podaniu celów lekcji. Zaznajomienie uczniów z celami lekcji jest
tak samo naturalne i niezbędne jak rozgrzewka na wychowaniu fizycznym” –
twierdzi Piotr Kozanecki. Nauczyciel zwrócił uwagę na fakt, że
początkujący pedagog powinien zawsze przemyśleć, czego tak naprawdę w czasie
lekcji chce nauczyć, dlaczego wybrał to zagadnienie. „Bazując na własnym
doświadczeniu, zwróciłbym uwagę początkującemu nauczycielowi na sposób
komunikowania się z uczniami, czy to jest cel, kryteria sukcesu, czy też
informacja zwrotna, słowa nauczyciela do ucznia powinny być przemyślane.” – dodaje
Piotr Kozanecki.
Po panelu dyskusyjnym głos zabrała pani Ilona Knapik,
która przedstawiła zebranym informacje na temat pozyskiwania funduszy unijnych
na rzecz szkół.
Na zakończenie konferencji dyrektor Joanna
Woszczyk podziękowała gościom – pani Danucie Sternie, Jackowi
Strzemiecznemu i Ilonie Knapik za uświetnienie swoją obecnością i dzielenie się
wiedzą i doświadczeniem podczas konferencji regionalnej „Lekcje są OK”.
Dyrektor Zespołu Szkół podziękowała również obecnym na konferencji dyrektorom,
nauczycielom i przedstawicielom ośrodków doskonalenia nauczycieli, zapraszając
na kolejne wydarzenia edukacyjne w Zespole Szkół w Stawiszynie.
|